با فکر کردن به شیرینی اولین چیزی که به ذهنتان می رسد شکر است. ما اغلب شیرینی را به شکر سر سفره ربط می دهیم، اما تمایل داریم این واقعیت که چندین نوع شیرین کننده طبیعی دیگر می توانند جایگزین آن شوند را نادیده بگیریم. رایج ترین و طبیعی ترین جایگزین شکر، عسل می باشد. این دو شیرین کننده از نظر بافت، طعم، ترکیب و محتوای غذایی کاملاً با همدیگر متفاوت هستند، با اینکه عسل و شکر دارای قندهای طبیعی مانند گلوکز و فروکتوز می باشند که مسئول شیرینی آنهاست، اما ترکیب هر یک متفاوت بوده و منجر به تفاوت در ارزش غذایی آنها می شود. بیایید به برخی از دلایل اصلی انتخاب عسل به جای شکر نگاهی بیندازیم.
شکر یا عسل
ترکیب
شکر یا ساکارز حاوی دو مونوساکارید گلوکز و فروکتوز است. هر مولکول شکر دارای یک مولکول از این دو کربوهیدرات ساده است بنابراین شکر حاوی 50% فروکتوز و 50% گلوکز می باشد. در مقابل عسل، تقریباً دارای 38٪ فروکتوز، 31٪ گلوکز، 17٪ آب و 7٪ مالتوز، به همراه برخی دیگر از کربوهیدرات ها، ساکارز، مواد معدنی، آنزیم ها، ویتامین ها و غیره در مقادیر کمتر می باشد. ترکیب ممکن است برای طعم های مختلف عسل متفاوت باشد. هرچند عسل و شکر عمدتاً حاوی گلوکز و فروکتوز هستند، اما تفاوت در شیرینی و بافت آنها به دلیل مقادیر مختلف ساکارز است.
مواد مغذی
همانطور که در بالا گفته شد، شکر ساکارز خالص و بنابراین تنها دارای کالری و فاقد ارزش غذایی می باشد. اما عسل چندین اسید آمینه ضروری، مواد معدنی، ویتامین ها، آنزیم ها و مواد مغذی را دارد که مسئول فواید مختلف سلامتی آن هستند. عسل خالص و فرآوری نشده حاوی ریبوفلاوین، نیاسین، اسید پانتوتنیک، روی، فسفر، منیزیم، کلسیم، منگنز، پتاسیم و غیره در مقادیر کم می باشد.
کالری
یک قاشق غذاخوری شکر دارای 48 کالری و یک قاشق غذاخوری عسل حاوی 64 کالری می باشد. هرچند عسل کالری بیشتری نسبت به شکر دارد، اما از آن شیرین‌تر است، چون مقدار بیشتری فروکتوز آزاد دارد که مانند ترکیب شکر به گلوکز متصل نیستند. به علت کالری بالای عسل بایستی در مصرف آن اعتدال را رعایت کرد. علاوه بر این، هنگام جایگزینی شکر با عسل، نیازی نیست که از مقداری برابر با شکر استفاده کنید، چون مقدار نسبتاً اندکی از عسل می تواند همان شیرینی را به غذاها، دسرها یا نوشیدنی های شما بدهد.
شاخص گلیسمی
شاخص گلیسمی یا GI نشان می دهد که یک ماده غذایی خاص با چه سرعتی باعث افزایش سطح قند خون می شود. GI عسل 58 ، اما بسته به طعم های مختلف عسل متفاوت است. GI برخی از طعم های عسل که دارای فروکتوز کمتری نسبت به بقیه هستند ممکن است کمتر باشد. از سوی دیگر، شکر ممکن است GI بین 58 تا 65 داشته باشد. در مقایسه با عسل، شکر به دلیل داشتن فروکتوز بالاتر و کمبود مواد معدنی می تواند سطح قند خون را سریعتر افزایش دهد.
مزایای سلامتی
فواید عسل بسیار بیشتر از شکر می باشد. این شیرین کننده طبیعی از دیرباز به عنوان دارو بخاطر خواص درمانی آن مورد استفاده قرار گرفته است. می‌تواند سرفه را درمان کند، زخم‌ها را التیام بخشد، مغذی است، به کاهش وزن کمک کرده و سیستم ایمنی را تقویت می کند و ... . خواص آنتی اکسیدانی، ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد عفونی کننده طبیعی آن به شما در مقابله با عفونت ها، بیماری های پوستی، بیماری های تنفسی و مشکلات گوارشی کمک می کند. برعکس، شکر در درازمدت می تواند منجر به مشکلات متعدد سلامتی شود.
طعم ها و انواع
شکر در اشکال مختلف مانند سفید، قهوه ای، پودری، خام و ... موجود می باشد. تفاوت عمده آنها در درجه پردازش، اندازه بلورها و مقدار ملاس است. عسل در طعم های طبیعی مختلف مانند اقاقیا، ، کنار، اکالیپتوس، آویشن و بسیاری دیگر موجود است. هر یک از این طعم‌ها دارای فواید سلامتی منحصر به فردی هستند که آن را به یک مکمل عالی برای رژیم غذایی روزانه شما تبدیل می‌کند.
چرا باید از شکر اجتناب کرد؟
در صورت مصرف بیش از حد، شکر می تواند برای سلامتی مضر باشد. علاوه بر افزایش وزن، خطر ابتلا به دیابت نوع 2، سرطان، افسردگی و مشکلات قلبی را افزایش می دهد. مصرف بیش از حد شکر همچنین می تواند منجر کبد چرب و نوسانات مکرر در سطح انرژی بدن شود. روند پیری پوست را تسریع کرده و منجر به ایجاد آکنه می شود. قند همچنین باعث بروز مشکلات کلیوی، پیری سلولی، نقرس و زوال شناختی و سایر موارد می شود. علاوه بر این، همانطور که در بالا ذکر شد، شکر هیچ فایده ای برای سلامتی ندارد، بنابراین باید تا حد امکان از مصرف آن اجتناب کرد.
جایگزین سالم تر را انتخاب کنید
با مقایسه بالا، کاملاً واضح است که استفاده بیش از حد از شکر در رژیم غذایی می تواند در درازمدت باعث مشکلات جدی سلامتی شود. با اینکه استفاده بیش از حد از عسل نیز توصیه نمی شود، اما پیشنهاد می شود آن را به مقدار کم در رژیم غذایی خود بگنجانید.
آیا باید شکر را با عسل جایگزین کرد؟
پاسخ ساده است: بله. عسل ممکن است کالری بالاتری داشته باشد، اما از شکر شیرین تر بوده و برای رسیدن به همان میزان شیرینی به مقدار کمتری عسل نیاز است. وجود مواد معدنی، ویتامین ها و سایر مواد مغذی حیاتی یک مزیت اضافی است و به دلیل خواص تقویت کننده سیستم ایمنی توصیه می شود.
